Mr Nobody

Vrijdag met vrouwtje lief  naar de cinema geweest en ervan genoten. Laat ik dus mijn bescheiden blogje eens aanwenden om wat reclame te maken voor een film: Mr. Nobody van de Brusselse regisseur Jaco Van Dormael. U had er misschien al over gelezen of gehoord, want in de pers kreeg de film lovende kritieken. De Standaard wijdde er bijna een volledige pagina in en was laaiend enthousiast, en ook Humo gaf een ongemeen positieve recensie. Regisseur Jaco Van Dormael verwierf wereldfaam met Toto le Héros (1991) en le Huitième Jour (1996) maar dan bleef het stil rond deze Belgische wonderboy. Veertien jaar lang! Zo lang had hij nodig om het verhaal dat hij in zijn hoofd had, op pellicule te krijgen. Veertien jaar, zoiets noemt men een levenswerk. Nadat je de film hebt gezien, begrijp je perfect waarom hij er zo lang over deed.

Voor zij die hun neus ophalen voor Belgische films alvast dit: wakker worden! De Belgische film is de voorbije 20 jaar van wereldklasse. De tijd van “Hector” ligt lang achter ons, en films als “De Zaak Alzheimer”, “Loft” of recent nog “De Helaasheid der dingen” hebben uw eigenste dienaar (die nochtans meestal bijzonder kritisch is) in vervoering aan zijn cinemastoel vastgekluisterd.

Terug naar Mr. Nobody. Een Belgische film, en ook weer niet: de film wordt gespeeld door Amerikaanse Hollywoodsterren (o.m. Jared Leto en de verrukkelijke Diane Kruger)) en is voor het grootste deel in het buitenland opgenomen (maar evengoed in Antwerpen of in Brussel). Het is allicht een strategische keuze: een Belgische film maakt anders geen schijn van kans om in het buitenland aan te slaan. Zonet hoorde ik op de radio zeggen dat Eric Van Looy een remake gaat draaien van Loft. Een Nederlandse remake, met Nederlandse acteurs én vast en zeker in lelijk oerhollands gesproken. Hoezo, vraagt u zich nu af, dat was toch al een Nederlandstalige film? Wel de waarheid is dat in Nederland geen hond er zit op te wachten om Koen de Bouw of Matthias Schoenaerts bezig te zien of naar hun zachte Vlaamse taal te moeten luisteren. Mr. Nobody is dus een Engelstalige film, en dat is mij prima. En ik hoop dat onze Waalse en Franse zuiderburen vooral niet beginnen met de stemmen te dubben met Frans gekwetter. Gewoon ondertitels leren lezen, mensen, en genieten van de originele stemmen (die krakende stem van de oude Nemo!)

Mr. Nobody is de duurste Belgische produktie ooit: 50 miljoen Euro (da’s 2 miljard oude Frankskes) en ook dat begrijp je nadat je de film hebt gezien. Van Dormael heeft het zich niet gemakkelijk gemaakt. Alles was hij in zijn wonderlijk hoofd had, heeft hij willen weergeven. De film speelt deels in een verre toekomst (2092), er zijn zelfs ruimtereizen naar Mars, en alles erop en eraan qua adembenemende futuristische decors, ruimtetuigen en zelfs gadgets (nu weten we ineens hoe een krant er in de toekomst zal uit zien!). Er wordt voortdurend gebruik gemaakt van de meest moderne filmtechnieken, wat voor verbluffende beelden zorgt en ongelooflijke visuele effecten. Zoals Humo schreef: het is een roller-coaster: instappen en laat alles maar op je afkomen. Je valt samen met een regendruppel vanop kilometers hoogte naar de aarde toe, je dwarrelt mee met een dor herfstblaadje doorheen het landschap. Beelden van honderden fietsen die door de ruimte zweven, macro-opnamen van kippenvelhaartjes die recht komen, een slippartij en duik in een meer alsof je zelf mee in de auto zit. Je hebt het ene beeld amper geassimileerd of het andere duizelingwekkende shot komt al op je af. Bij momenten zo surrealistisch dat je de indruk hebt een schilderij van Magritte te bekijken: de scène met de engelen, compleet met rondwandelende eenhoorn, bijvoorbeeld. Soms overviel me het gevoel dat ik had toen ik als 8-jarig kind door mijn vader werd meegetroond naar “2001, A Space Odyssey”, van Stanley Kubrick, ook al zo’n explosie van beelden, kleuren en klanken. Met het verschil dat ik 2001 nooit helemaal begrepen heb – ondanks ik hem toch wel een keer of vier gezien heb – terwijl Mr. Nobody hooguit voor enige verwarring zorgde, te wijten aan het intrigerende thema dat de film behandelt. 

De muziek, ronduit schitterend, en steeds toepasselijk, met Doo-Whop nummers uit de jaren ‘60, beats uit de jaren ‘80 (zoals de Eurythmics) en als kenwijsje het aanstekelijke “Mr Sandman… bring me a dream”

Maar waar gaat het nu over, zit er eigenlijk wel een verhaal in, vraagt u nu. Absoluut, meerdere verhalen tegelijk, oneindig veel verhalen zelf! Oei dat klinkt gecompliceerd. De film gaat over hoe toeval of keuzes ons verdere leven bepalen. Iets waar iedereen ongetwijfeld al vaak over heeft nagedacht, vooral wanneer er u een ongelukje is overkomen. Dan is het van “oh was ik maar” en “oh had ik maar”… Zo een toevalligheid (op een bepaald moment op een bepaalde plek zijn) of een bewuste keuze stuurt uw leven mogelijk een totaal andere weg uit dan wanneer het niet was voorgevallen of u er niet voor had gekozen. Soms komen die wegen later wel terug samen, soms ook niet. Van Dormael stelt het leven voor als een stratenplan. Aan het eerste kruispunt moet je een afslag kiezen. Die afslag leidt wat verder weer naar een kruispunt waar je weer moet kiezen. De vertakkingen en de mogelijke combinaties zijn eindeloos. Soms zijn het slechts kleine varianten van elkaar, soms zijn ze radicaal anders.

Het hoofdpersonage van de film, Nemo Nobody, blikt op 117-jarige leeftijd terug op zijn leven. Maar hij herinnert zich verschillende levens, die allen afhingen van bepaalde keuzes die hij maakte. Als klein kind stond hij voor een hartverscheurende keuze: zijn vader of zijn moeder volgen, toen die uit elkaar gingen. Met de ene keuze, zijn moeder, belandt hij in de USA, met de andere blijft hij bij zijn vader in Engeland. In Engeland was hij dan later met Elise getrouwd, een neurotische en depressieve vrouw, of met Jean, beeldschone Aziatische met wie hij een liefdeloos maar voor de rest perfect huwelijk zou hebben.In Amerika zou hij de liefde van zin leven ontmoet hebben, Anna, van wie hij jammerlijk genoeg weer gescheiden geraakt en die hij voor de rest van zijn leven zal achterna speuren.

Elke variante kent evenvele sub-variantes, afhankelijk van beslissingen of toevalligheden, die alles weer een geheel andere wending geven. Al deze verhaallijnen worden door de regisseur bijna tegelijkertijd uitgewerkt. We springen voortdurend van de toekomst naar het verleden en weer terug, van het ene verhaal naar het andere, we zien Nemo met verschillende vrouwen, verschillende kinderen, als succesrijk zakenman of als clochard, hij sterft of leeft evenvele malen. De ongelooflijke verdienste van Van Dormael is dat hij dit alles heeft kunnen weergeven zonder dat het een compleet zootje is geworden. Elk van de drie levens van Nemo heeft zijn eigen omgeving, zijn eigen sfeer, kleuren of kledij. Ik ben er echt niet tureluurs van geworden.

Maar boven alles, is dit een film over romantiek en liefde, en hoe die afhangen van onze eigen keuzes of het toeval. De onvoorwaardelijke liefde tussen Anna en Nemo loopt als een rode draad door de film en het is duidelijk dat, van al zijn levens, dat met Anna het leven is dat Nemo het liefst had geleefd. Jazeker, behalve een technisch en visueel hoogstandje, is dit een mooie en ontroerende film. Naast ons zat een viertal puberende en luidruchtige meisjes, druk in de weer met hun GSM’s, en gewapend met grote zakken chips. We vreesden het ergste, maar binnen het kwartier was het doodstil aan die kant van de cinema, en op het einde zaten ze nog even stilletjes op hun plaats en zegden tegen elkaar “ooh maar dat was een keischone film”. Inderdaad.

Is dit de beste film die ik ooit zag?  Weet niet, daarvoor zie ik er te weinig. Het is zeker en vast een van de betere films van de voorbije 10 jaar, en de beste Belgische film ooit. De eindgeneriek is een eindeloze lijst van namen (logisch voor zo een grote productie), velen daarvan Belgisch, en dat doet je nog maar eens beseffen: dit komt van bij ons!

De film duurt lang (2u17), en was gebaat geweest met een ietwat kortere versie (zo na een uurtje film geraakte de schwung er even wat uit, vond ik). Het is niet altijd even samenhangend; ach het leven is dat evenmin. Maar het is zeker de meest intrigerende film die ik ooit zag, één die mij achterliet met een gevoel van verwarring, van nostalgie en wat melancholie ook. Het is een film met veel vragen, maar weinig antwoorden. Een film over illusies (alles is mogelijk …als je maar de juiste keuze maakt), rond het universele thema “Wat als?”.

Na deze film stel je je vragen over je leven, en probeer je je die belangrijke momenten of beslissingen te herinneren die maakten dat je bent geworden wat je nu bent, met deze vrouw, deze kinderen, dit huis, dat beroep, die hobbies en je vraagt je af hoe het anders had kunnen zijn. En of je het anders had willen hebben. Het antwoord is nee, ik ben perfect gelukkig, maar ik heb natuurlijk niet, zoals Nemo, de mogelijkheid om al die diverse levens tegelijk te kunnen overschouwen. En dat is maar beter zo. Want zoals Van Dormael zelf zegde: al die levens zijn interessant en de moeite waard om geleefd te worden. Maar eens je ze kende, zou je niet meer kunnen kiezen.

Conclusie: gaat dat zien, voor ze hem niet meer spelen. Ik vrees dat deze film toch vooral de cinéfielen zal aanspreken en dus gauw weer uit de zalen zal verdwijnen, en ook internationaal loopt het precies niet storm. Duimen dat de Jaco er zijn broek niet aan zal scheuren.

Nog wat links:

De officiële website (die jammer genoeg niet veel voorstelt, maar je vindt er de trailer)

Film recensie The Hollywood Reporter

Film recensie Humo

Nog eentje

Middagpauze

Eindelijk nog eens even tijd om wat te kletsen. Na een blik in de kranten zie ik dat er tientallen zaken zijn waarover ik wel eens mijn gedacht zou willen zeggen. De fratsen van minister Daerden (spreek uit “Daardenne”). De aardbeving in Haïti. De Jupiler geraakt op. De rand rond Brussel verfranst steeds meer. Ik voel de schrijfdrift al opkomen. Maar of daar nu iemand op zit te wachten? Ik denk het niet, maar allez kom ik pik er toch enkele items uit.

Aartsbisschop Léonard. Ik krijg rillingen van die man, die de verpersoonlijking is van de oerconservatieve, dogmatische, gefrustreerde en radicale katholieke kerk. Daarom heeft de paus die vent ook gekozen. Twee handen op één buik, die Uberleutenant Von Ratzinger, en onze Léonard. De meningen van Léonard zijn de perfecte illustratie dat de Kerk op een wolk leeft. Eén die zo hoog zweeft dat ze de voorbije 50 jaar niet meer heeft kunnen zien dat de wereld geëvolueerd is. Léonard is tegen homo’s. Gisteren hoorde ik hem nog zeggen op de vraag of een homosexuele leerkracht in een katholieke school mocht lesgeven: ja, maar enkel indien hij er niet voor uitkomt.  Katholiek = hypocriet. Altijd zo geweest en zal altijd zo zijn. Léonard is tegen echtscheidingen. Tegen de pil. Tegen condooms. Tegen stamcelonderzoek. Tegen het recht op waardig sterven. De lijst is lang. Maar opgepast: hij is ook voor sommige zaken. Voor het behoud van het priestercelibaat bijvoorbeeld. Wat dacht je? Dat hij voor iets positiefs zou zijn? Enfin, jullie kennen mijn ongezouten mening over katholieken en religie in het algemeen. Maar weet je wat mij nog het meeste stoort aan die Léonard? Zijn leeftijd. Die mens is 69. Mensen van 69 moeten stoppen met werken. Op pensioen gaan, en de plaats laten aan jongeren. En dat geldt niet alleen voor aartsbisschoppen. Luc Van den Brande wordt nieuwe voorzitter van de raad van bestuur van de VRT. Mens is er 65. Zijn ze daar gek geworden in Brussel? Weg met die kerel! Zoek iemand van 30 of zo.

De signalen die wij van onze heren politiekers krijgen zijn echt niet meer te bevatten. Honderdduizenden jongeren zijn werkloos en dan gaan ze wat fossielen, die al lang met pensioen hadden moeten zijn, een job geven voor de rest van hun leven. En over dat pensioen gesproken:  we zullen langer moeten werken, horen we. Hoe valt dat te rijmen met 1.200.000 uitkeringsgerechtigden in België (cijfers RVA van 2008, in 2009 zijn er nog veel meer). Er is gewoon geen werk voor iedereen, en er zal er nog hoe langer hoe minder komen, dus hou asjeblieft op met dat gewauwel over werken tot ons 68 jaar. GRRR! Daar word ik nu echt boos van.

China in de clinch met Google. Ik weet al wie er gaat winnen: de Chinezen. Want die weten drommels goed dat, indien ze een ongecensureerde zoekmachine zouden toelaten, zulks op niet al te lange termijn (enkele decennia) het einde van de Chinese dictatuur zou betekenen. Een volk dat vrije toegang heeft tot alle informatie, of beter tot de waarheid, kan en zal zich niet meer laten onderdrukken. Dat is al zo vaak aangetoond (kijk naar ex-Oost-Europa), en toch blijven sommige van die wereldleiders in de illusie geloven dat het hen niet zal overkomen.

Nog van dat: China verbiedt de film Avatar. Hoe paranoïde kan je als regering wel niet zijn? Deze Science-fiction film (die ik dringend eens moet gaan zien) gaat over een volk op een verre planeet dat onderdrukt wordt door de bezetters, die op hun grondstoffen en natuurlijke rijkdommen uit zijn. En dat volk roert zich, komt in opstand en overwint. De Chinese regering ziet dus paralellen met de wijze waarop zij al jarenlang mensen behandelt. Hele dorpen of wijken die worden plat gebulldozerd om er shoppingcentra of kantoorgebouwen te bouwen. De mensen die er wonen hebben niets in de pap te brokken en worden manu militari uit hun huisjes ontzet. De Chinese propagandadiensten vrezen dat de film "mogelijk geweld kan uitlokken".

Een regering die liegt en bedriegt (wat zou censuur anders zijn?) om het volk onder de knoet te houden. Dat komt me bekend voor. De Katholieke Kerk is daar ook goed in geweest.

Witse

Buurman bekent dubbele moord.

Wie had dat nu gedacht: die grijze, stille buurman. Vader van kinderen en een leerkracht zelfs. Vermoordt in koelen bloede twee jonge mensen, gaat rustig thuis slapen, en ‘s enkele dagen daarna doodgemoedeerd lesgeven aan een klas van kinderen, amper jonger dan diegenen die hij die nacht afgeknald had.  Totaal onverwacht toch wel, deze ontknoping, en snel ook. Een pluim voor de politie dus. En mijn gemeend medeleven aan de familie van deze jonge mensen. Maar het geeft toch weer te denken over onze maatschappij en de rol van de media.

En heb ik dan toch een loopbaan als “Witse” gemist?

Wie heeft er de voorbije week niet deze mysterieuze moordzaak gevolgd? Intrigerende zaak, niet?  Een jong stel, in de bloei van hun leven, die op nieuwjaarsnacht brutaal worden vermoord, en dat op een traject van amper enkele honderden meters tussen het café waar ze vertrokken en hun ouderlijke woning. Wat kon er in die enkele minuten gebeurd zijn?

Het spreekt vanzelf dat iedereen wel één of andere theorie had, maar het ergste (ja je hoort me al komen, dit wordt weer een tirade tegen slechte journalistiek) waren weer  de kranten. En ditmaal niet de eerste de beste rioolkrant, nee het kwaliteitsblad De Standaard, waarop ik notabene geabonneerd ben. Maar ook het VRT-nieuws ging gretig op deze piste verder.

Zij hadden al gauw geconcludeerd dat dit het werk was van “professionals”.  Kille, berekende moordenaars. Alles wees erop. De slachtoffers doodgeschoten, het ene met 3 kogels in het hoofd, het andere met een schot in de zij en één in de nek. De auto in brand gestoken, de slachtoffers onherkenbaar verkoold. Geconfronteerd met zo’n killers had dit jonge stel geen schijn van kans gehad. En het waren “daders” hé, in het meervoud. Ook dat wisten ze!

Ik citeer uit de Standaard dd. 5/1/2010:

Uit de autopsie heeft het gerecht wel geleerd dat de daders bijzonder professioneel te werk gingen. Eerst werd Kevin met drie kogels in het hoofd doodgeschoten. Daarna werd Shana met twee kogels gedood: één kogel in de zij en één kogel in de nek.

En verder:

De koelbloedige manier waarop de twee werden geëxecuteerd, toont dat de daders geen amateurs zijn. De precisie van de schoten en de manier waarop de daders zich in een half uur tijd van de lichamen ontdeden, wijzen erop dat ze wisten wat ze deden

Wel, de Witse in mij concludeerde iets geheels anders. Dit was het werk van een prutser, een panikeur. Alles wees erop, en daar heb ik mijn familieleden de voorbije dagen te pas en te onpas op gewezen.  Drie kogels in het hoofd zijn allerminst het visitekaartje van een professionele moordenaar, en evenmin een blijk van “precisie”.  Eén kogel volstaat ruimschoots, goed gemikt weliswaar! Elk schot meer, is een extra kans op ontdekking, zeker in het holst van de nacht. En dat gedoe met die auto: geen enkele professional die zich daarmee zou bezig houden. De tijd die daarin kruipt! En wat een risico, om met een wagen met slachtoffers erin te gaan rondrijden. En dan het ding als een fakkel laten branden, die kilometers ver te zien is. Een betere manier om de flikken binnen de paar minuten tot daar te krijgen is er niet.

En vooral: waarom? Om te beletten dat men de wagen zou identificeren? Nonsens, chassis- en motornummers zijn binnen de minuut nagetrokken, die wis je met een brandje niet uit en elke professional weet dat. Om te voorkomen dat men de slachtoffers zou identificeren dan? Onzinnig, we leven in de 21ste eeuw! DNA-onderzoek of gebitsanalyse maken dat men de identiteit meestal snel achterhaald heeft. Professionele killers kijken ook naar Witse, of Bones, en weten dat ook. Een GSM van een slachtoffer meenemen en dan nog urenlang ingeschakeld laten? Onzin, waarom nog niet met een vlag door de straat gaan lopen waarop staat “ik ben de moordenaar”. GSM’s zijn te traceren tot op honderden meters nauwkeurig.  Dus nogmaal: prutswerk.

Het bleek dus inderdaad een amateur te zijn, de buurman nog wel. De media zijn dus weer eens compleet de mist ingegaan. En zeggen dat ik een dochter heb die journalistiek studeert:  haar artikels zullen met extra aandacht door Papsie worden gelezen!

Weet je, de media hebben twee problemen. Ten eerste, de informatie die er is, geven ze bijna steeds foutief weer. Feiten, cijfers, namen, plaatsen, leeftijden: alles wordt verdraaid, opgeblazen of sensationeler gemaakt. Ten tweede, en nog erger: de informatie die er niet is, verzinnen ze er wel zelf bij, of ze halen er een “getuige” bij. Die weet dan meestal niks zinnigs te vertellen. Deze week was het weer van dat. Een 76-jarige dame komt met haar Cessna sportvliegtuig in een zware sneeuwstorm terecht en crasht jammerlijk in een dennenbos. De pilote en haar passagier kwamen allebei om het leven. Ook hier mijn oprechte deelneming en vooral respect voor deze kranige oude dame, die tot vorige week althans, het levende bewijs was dat er ook na 50 een avontuurlijk leven mogelijk is.

Maar het VRT-nieuws had dus ter plaatse een “getuige van de crash” gevonden en die werd ons dus in prime-time opgediend.

- Meneer, u was dus getuige van de crash?

- Euhh, niet direct.

- Maar u hebt toch iets gehoord?

- Ja, ik heb een boom horen kraken in het bos.

- En bent u dan gaan kijken, of hulp gaan bieden?

- Euh, nee, in het bos hoor ik wel meer bomen kraken.

Dat was het! Meer had die mens dus niet gezien of gehoord. Ongelooflijk. Ze hadden beter een boom in dat bos kunnen interviewen. En let wel hé: die mannen worden dus betaald door uw en mijn belastinggeld.